Aantal stadslogistieke ZE-zones groeit, maar niet genoeg

De uitstootvrije zones voor goederenvervoer door bestelbussen en vrachtwagens moeten de CO2-emissie in 2030 met 1 megaton verminderen. Dat veel steden kiezen voor een relatief kleine zone baart Natuur & Milieu zorgen. Grotere zones maken de overstap naar zero-emissie voertuigen aantrekkelijker en zorgen voor meer CO2-reductie.

Veel steden hebben eerste stappen gezet

Inmiddels hebben 27 gemeenten aangegeven dat zijn de ambitie hebben een zero-emissiezone voor stadslogistiek in 2025 of 2026 in te voeren. De ondergrens van het in het Klimaatakkoord afgesproken aantal van dertig tot veertig zero-emissiezones in 2025 lijkt daarmee binnen bereik. 

Eerder onderzoek in 2020 liet zien dat toen slechts acht gemeenten een plan voor een zero-emissiezone hadden. Alleen Amsterdam had op dat moment een formeel besluit genomen. De verklaring voor deze toename is de totstandkoming van de landelijke Uitvoeringsagenda Stadslogistiek, en landelijke regels over toegang tot de zero-emissiezones, inclusief overgangsregelingen.

De vraag is wel hoe zeker de invoering van deze 27 zones is, omdat in vijf gevallen sprake is van een ambitie en nog geen principebesluit. In Zeeland, Noord- en Midden-Limburg, Zuid-Drenthe en Friesland zijn bovendien nog geen zero-emissiezones aangekondigd. Hierdoor ontbreekt voor bedrijven en vervoerders in deze regio’s straks een dwingende reden om over te stappen op zero-emissie vervoer.

Meerderheid zones te klein

Opvallend is dat de aangekondigde zones vaak alleen voor het centrum gelden en niet voor (delen van) omliggende wijken, terwijl dit wel was afgesproken in het Klimaatakkoord. Slechts een derde van de gemeenten, waarvan de omvang van de zone nu bekend is, kiest voor een grote zone. Kleinere zones maken de overstap naar zero-emissievoertuigen minder aantrekkelijk en zorgen voor minder CO2-reductie.

Hoewel het aantal aankondigde zero-emissiezones dus flink is toegenomen, is het de vraag of de beoogde CO2-reductie van 1 megaton wordt behaald. De aangekondigde zones zijn niet alleen vaak klein, ook de extra overgangstermijn voor bestelwagens – die niet in Klimaatakkoord stond – vertraagt de overstap naar een zero-emissie vervoer. Natuur & Milieu adviseert de rijksoverheid daarom zo snel mogelijk vast te stellen of de nu voorgestelde zero-emissiezones de verwachte CO2-reductie uit het Klimaatakkoord opleveren. Als dat niet het geval is, kan nu nog bijgestuurd worden.

Onduidelijkheid

Gemeenten geven ook vaak nog weinig informatie over de wijze waarop zij de zero-emissiezone gaan invoeren. Zo is bij een kwart van de gemeenten die een zero-emissiezone wil in voeren nog niet bekend wat de locatie en de omvang van de zone is. Ook zijn gemeenten te vaak niet duidelijk over de te nemen stappen en de planning tot 2025, over de wijze waarop  lokale ondernemers worden betrokken en welke plannen er zijn voor de realisatie van laad- en tankinfrastructuur of andere stimuleringsmaatregelen.

Dit is echter van groot belang voor ondernemers, zij moeten weten waar zij aan toe zijn. Natuur & Milieu roept gemeenten daarom op zo snel mogelijk een gedetailleerd uitvoeringsplan uit te werken.

Download het onderzoek hier.