Hoe kan de publieke ruimte ons leven beter maken?

De menselijke maat krijgt steeds meer een plek in beleidsstukken van onze overheden. Een goede zaak, vindt ook Jorn Wemmenhove, mede-oprichter en creatief strateeg van Humankind, bureau voor stedelijke verandering uit Rotterdam. Maar hoe je die mens precies centraal stelt, dat is nog niet zo eenvoudig. “De mens is een complex wezen. Je zult holistischer en dus harder moeten werken om meer inzicht te krijgen in het doen en laten van de mensen en in hoe je publieke ruimte wordt gebruikt.”

Een grasveld is geen moestuin

Op zich is er best veel bekend over elementen die de mens prettig vindt. “Het is bijvoorbeeld goed om in contact te komen met de elementen. Maar neem iets als water. Je kunt ervoor kiezen om een verblijfsruimte langs een kanaal aan te leggen. Nog beter zou het zijn als het water benaderbaar is. De volgende stap is dat je er ook echt in kunt springen.” Water alleen is niet genoeg, wil Wemmenhove ermee zeggen. Hetzelfde geldt voor groen. Een grasveldje is niet hetzelfde als een boom of een gezamenlijke moestuin, terwijl het allemaal groen is. “Het ligt niet aan de verbeeldingskracht van de ontwerpers”, haast Wemmenhove zich te zeggen. “Zij kunnen alles wel bedenken. Het wordt alleen niet gevraagd.”

De analyse van Wemmenhove en zijn collega’s combineert data-analyse, (gedrags)psychologie en fysieke observatie. “Hiermee gaan we op zoek naar de verborgen kwaliteiten van een publieke ruimte. Door de analyse van een locatie creëer je een gezamenlijk vertrekpunt in een interdisciplinair team. Het ontwerp en beheer van publieke ruimte wordt vaak nog te technisch benaderd, het zou dus goed zijn om de sociale afdelingen te betrekken. Dat raden we iedereen aan.”

Sociale functie is essentieel

Dat een goede publieke ruimte een subjectief begrip is, weet Wemmenhove ook. “We proberen hiermee een reactie uit te lokken. We gaan voorbij de standaard vragen. Als je een projectleider vraagt: ‘wat wil je’, dan zegt-ie misschien ‘fontein’. Maar wat hij eigenlijk bedoelt is water, reuring, misschien wel een herinnering uit zijn jeugd.”
Met een goede analyse alleen ben je er niet. Met de uitkomsten van het onderzoek kan je aan de slag met een betere (her)inrichting. “Maar de sociale functie van een locatie is uiteindelijk essentieel. De ontmoeting is belangrijk. Soms heeft dat wat organisatie nodig en dat hoeft niet alleen horeca te zijn. In Istanbul is langs de Bosporus een openbare theetuin geopend”, geeft hij een voorbeeld. “Iedereen komt daar en neemt zijn eigen versnaperingen mee. Het moet alleen af en toe schoongemaakt worden.”

Het doel van Humankind is dat er goede openbare ruimten worden gecreëerd waarin de mens centraal staat. “Met de analyse kunnen we het gesprek aangaan op basis van goede informatie, en niet alleen op emotie. Ook helpen we onze opdrachtgevers in het vertalen van deze inzichten naar ontwerpprincipes. We kunnen alleen een echt duurzame stad creëren als we investeren in het welzijn van iedereen. De sleutel hiervoor ligt in onze publieke ruimte.”

Laat jouw publieke ruimte scannen! 

Humankind ontwikkelde de Goede Publieke Ruimte Analyse waarmee het bureau ernaar streeft ontwerpers en beleidsmakers te inspireren en te informeren met data en inzichten om betere publieke ruimte te maken waarin de mens centraal staat. Speciaal voor het Verbindingsfestival geeft Humankind een Goede Publieke Ruimte Analyse weg. De analyse wordt vervolgens besproken op het festival. Meld jouw plek (plein, park, straat etc.) aan en motiveer in een paar regels waarom juist deze locatie én de gemeenschap op die plek wel een Goede Publieke Ruimte Analyse kan gebruiken.  
Mail jouw motivatie naar manon@acquirepublishing.nl  

Wil jij aan de slag met de Goede Publieke Ruimte Analyse? Tijdens het Verbindingsfestival laat Lior Steinberg in een workshop zien dat meten niet altijd weten is, maar hoe je met de vergaarde kennis een publieke ruimte kunt creëren die het welzijn van mensen bevordert. Meer informatie