'Kwaliteit betekent dat we kunnen genieten van de omgeving'

Aan tafel zaten Maike van Stiphout (DS Landschapsarchitecten), Henk Snel (stedenbouwkundige bij gemeente Zwolle), Jolande Baudet (stuurgroeplid Ruimte bij Heijmans) en Bart van der Salm (VANDERSALM-aim architectenbureau). 

Intrinsieke motivatie

Volgens de tafelgasten gaat een integrale blik op ecosystemen in de eerste plaats om jouw eigen ecologische voetstap: wat is jouw bijdrage? Door dat te weten, maak je het ecosysteemdenken hanteerbaar, menselijk en dichtbij. Dat vloeit uiteindelijk ook door in hoe je professioneel met de natuur omgaat. 

Ook moeten we meer vanuit intrinsieke motivatie te werk gaan in projecten, geeft Baudet aan. Ze noemt het struikroversinitiatief als voorbeeld: “Als er bouwwerkzaamheden in een wijk starten, wordt met de buurt gekeken welk groen gered moet worden. Dat wordt elders bewaard en later weer terug geplant.” Het initiatief is een goed voorbeeld hoe de behoeften van de wijk betrokken kunnen worden bij het bouwproces.

Dit gedachtegoed wordt steeds meer door Heijmans omarmd. Baudet: “We kijken minder naar het project an sich en meer naar de omgeving. Door alleen maar te bouwen, wordt in de aanleg op kosten bespaard die je in onderhoud dubbel en dwars terugkrijgt. Daar moeten we echt van af. Je moet denken over het beheer over twintig jaar. Dan wordt de aanleg misschien wat duurder, maar je creëert een grotere ecologische waarde voor de omgeving.”

Proces en schoonheid

Praktisch gezien moet onze omgang met natuur beter in onze systemen worden ingericht. Doorgaans gaat een groene ambitie namelijk verloren in uitvoeringsproces, maar niet als alle partijen dit vanaf begin meenemen. Oftewel: werk in bouwteams zodat je integraal kunt organiseren. Door bovendien natuur standaard te maken in tenders, stimuleer je de groene gedachtes bij ontwerpers. 

Vergeet ook niet dat schoonheid een factor blijft spelen, niet alleen bij architectuur, maar bij wat je doet met de natuurlijke omgeving. “Bij duurzaamheid denken we telkens in bouwkundige- en installatietechnische dingen,” aldus Van der Salm, “maar kwaliteit houdt ook in dat we kunnen genieten van de gebouwde omgeving. Wij werken vanuit welzijn, dierbaarheid en vanzelfsprekendheid. Dat is iets wat beklijfd. Door landschap evenredig in een project te betrekken, creëer je waarde voor een plek.”

Lef

Het gesprek sloot af met een kritische vraag: leggen we de lat wel hoog genoeg? We weten dat we meer moeten doen, maar het komt lang niet altijd naar voren in het proces. Welke kennis is nog nodig om hoger te reiken? Inspiratie kan gehaald worden uit initiatieven als 50 tinten groen Assendorp, waarbij bewoners onder andere groendaken aanleggen. “Dat is een soort golf die door de wijk trekt”, zegt Snel. “Dat ondersteunen wij bij de gemeente enorm. Bewoners zijn de drijvende kracht voor veel projecten.”

Een ander voorbeeld van Snel toont aan dat we ook niet genoegen moeten nemen met minder. Hij vertelt dat het stationsplein van Zwolle al was aanbesteed, maar dat ze als gemeente alsnog besloten een nieuw ontwerp te laten maken. “Er zat volgens ons nog te veel verharding in de oorspronkelijke plannen”, vertelt de stedenbouwkundige. “Dus haalden we dat terug om het groener te maken. Dat kost even wat, maar het moet ook wel goed worden.” 

Bekijk hieronder de replay van de rondetafel

Tijdens het Congres Natuurlijk2020 praten we verder over Natuurinclusief Bouwen. In een gevarieerd online programma geven we op 19 november invulling aan drie pijlers:

• De eerste pijler gaat in op de noodzaak van integraal denken en doen. Alleen met een integrale blik op ecosystemen draagt groen bij aan een structurele en duurzame verbinding van de natuur met wonen, werken en gezondheid. 
• In de tweede pijler staat de waarde centraal: waarom doen we het, wat levert het op en voor wie? 
• In de derde pijler staat het doen centraal: inspirerende voorbeelden, geleerde lessen, geslaagde burgerinitiatieven, innovaties, handvatten en meer. 

Kijk hier voor meer informatie en/of aanmelden.