Ruimtelijk Verkiezingsdebat: ‘Bouw woningen, niet een nieuw ministerie’

Woningmarkt of volkshuisvesting, auto of hogesnelheidslijn, klimaatrechtvaardigheid en een energiedemocratie. Zomaar een greep uit termen die politici van CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA en VVD in de mond nemen om de thema’s huisvesting, mobiliteit en energie en klimaat te bespreken. Bijna elke partij is voor een integrale kijk op de grote uitdagingen waar we nu voor staan. Maar of een toekomstige minister van Ruimte deze dilemma’s moet oplossen? Daar zijn de partijen het niet over eens.

Huisvesting

Als rode draad door de avond loopt de grote uitdaging om onze woningmarkt aan te pakken. Dat Nederland meer woningen moet bouwen, daar zijn alle partijen het wel over eens. Maar hoe, en waar? Daarover verschillen de meningen sterk. SP en PvdA zijn erg kritisch over het huidige kabinet, die betaalbare woningen uit het oog zijn verloren. Jimmy Dijk (SP): “Wat hebben jullie toch een ongelooflijke puinhoop van gemaakt van het grondrecht wonen.”  

Daniel Koerhuis (VVD) beargumenteert als reactie daarop dat de woningbouw vooral geremd wordt door alle duurzaamheids- en milieueisen. De wil is er, maar niet overal slaagt het.  Julius Terpstra (CDA) voor grootschalige woningbouw buiten de steden, want “binnenstedelijk is het al zo vol”. De SP en het CDA konden elkaar vinden op het thema volkshuisvesting, al waren ze het oneens over waar die huizen gebouwd moeten worden. 

Mobiliteit

PvdA, GroenLinks en CDA bediscussiëren of de auto plaats moet maken voor groen in een leefbare stad. Hoewel een liefhebber van de auto, pleit Songül Mutluer (PvdA) voor het betaalbaar maken van OV. In de leefbare stad van Suzanne Kröger (GroenLinks) krijgt vooral de fietser en voetganger een plek. Geld “vastklinken” voor asfalt is niet meer in lijn met het huidige klimaat- en stikstofbeleid, aldus Kröger (GroenLinks). Terpstra (CDA) waarschuwt dat de auto geen “zondebok” mag worden. En de auto uit de stad verbannen om vervolgens de stad te vullen met stenen voor nieuwe woningbouw zoals GL en PvdA willem is al helemaal geen goed idee, zo stelt Terpstra (CDA): “Die appartementen kunnen PvdA-stemmers waarschijnlijk niet betalen.” De drie partijen waren het roerend eens dat flinke investeringen in het OV nodig zijn, zowel voor het klimaat als voor woningbouw. 

Energie & Klimaat

Als duurzame energie opwekken een te grote claim op onze schaarse ruimte legt, moeten we dan vooral energie besparen? D66, GroenLinks en SP mogen kiezen tussen opwekken of besparen. Als je bespaart, hoef je niet op te wekken, wat enorm scheelt in de ruimteclaim, aldus Faissal Boulakjar (D66). Maar waterstof is de belangrijkste pijler voor de toekomst, samen met onderwijs en kinderen, die mee moeten in de energietransitie. Kröger (GroenLinks) focust op rechtvaardigheid en stelt dat iedereen mee moet kunnen doen, dus ook de industrie en grootgebruikers. “Dat ondermijnt het draagvlak als mensen denken: er gebeurt zoveel in mijn omgeving, maar de industrie kan gewoon doorgaan met uitstoten.” Dijk (SP) naar eigen zeggen een “rasoptimist” laat zich cynisch uit over de energietransitie in Nederland. De marktmechanismen moeten eruit: “Van dat geld kun je alle huizen voorzien van zonnepanelen.” En als het vanuit de bewoners zelf niet lukt, dan moet de centrale overheid ingrijpen. Faissal Boulakjar (D66) reageerde daarop door de SP aan te spreken op hun verkiezingsprogramma: “SP heeft dramatisch lage cijfers als het gaat om de energietransitie volgens het planbureau.” 

Ministerie van Ruimte?

Hoogleraar planologie Gert de Roo brengt een warm pleidooi voor een nieuw Ministerie van Ruimte, die met de juiste middelen en visies werkt aan een integrale kijk op ruimtelijk Nederland. Maar zo ver willen de partijen niet gaan. Koerhuis (VVD): “Wij zijn tegen het bouwen van een nieuw ministerie. Waar de mensen op wachten is het bouwen van woningen.” Over een minister voor bouwen en infrastructuur kan eventueel nog gepraat volgens hem. Boulakjar (D66) is voor een minister inclusief planologische dienst. “Er moet iemand komen die de uitdagingen van deze tijd aan kan.” Bij diegene moeten alle ruimtelijke issues samenkomen: woningen, klimaatadaptatie, landbouw en stikstof. Mutluer (PvdA) verwijt de VVD niet de randvoorwaarden gecreëerd te hebben om de broodnodige woningen te bouwen. Regie vanuit het Rijk is nodig om visies en geldstromen samen te brengen en te sturen op woningbouw, stelt Mutluer (PvdA).

Lees ook: College van Rijksadviseurs pleit voor Minister van Ruimte

PvdA winnaar debat

Het publiek kiest aan het einde een winnaar van het debat, georganiseerd door de Rijksuniversiteit Groningen, G.D.P. Ekistics en Pakhuis de zwijger. Terpstra (CDA) lijkt te winnen, maar Mutluer (PvdA) maakt op het nippertje haar inhaalslag en krijgt de eer om zich winnaar van editie 2021 te noemen. Zou haar praktijkervaring als wethouder hier invloed op hebben? Dat voor de kiezer staan helpt moet in ieder geval Koerhuis (VVD) concluderen, die vanachter zijn Zoom-scherm de minste indruk maakte op het publiek van het Ruimtelijk Verkiezingsdebat met 3% van de stemmen.

Bron: Ruimtelijk Verkiezingsdebat 2021