Soortenmanagementplan stelt biodiversiteit voorop

Wat gaat er mis?

In de huidige situatie is er vaak conflict tussen de bescherming van soorten en de dagelijkse bouwpraktijk. Een woningbouwcorporatie of andere initiatiefnemer is wettelijk verplicht om onderzoek uit te laten voeren naar het voorkomen van beschermde soorten. Vaak gaat dit in de bebouwde omgeving om vleermuizen, huismussen en gierzwaluwen. Als deze soorten aanwezig zijn, moet een ontheffing aangevraagd worden en die zorgen voor veel planningsproblemen. Het gevolg: veel stress bij initiatiefnemers en bewoners.

De oplossing is een meer planmatige aanpak: het soortenmanagementplan (SMP). Hierin wordt geen ontheffing aangevraagd op projectbasis, maar op het gehele woningbestand van de initiatiefnemer of van meerdere initiatiefnemers. Het resultaat is een ontheffing die voor de gehele woningvoorraad tien jaar geldig is. Plannen wordt hierdoor een stuk gemakkelijker.

Hoe ziet dat eruit?

Het SMP is door adviesbureau Arcadis opgesteld en creëert een basis van waaruit woningcorporaties aan hun vastgoedbeheer kunnen werken. “Voor de ontheffing wordt nog steeds onderzoek gedaan, maar die is meer vlakdekkend. Elke woning komt aan bod,” vertelt Martijn Stevens, adviseur ecologie bij Arcadis. “Het belangrijkste van het SMP is dat het onderzoek niet meer leidend is voor de planning: als een woning geschikt is voor gebouwbewonende dieren, dan gaan we ervan uit dat ze er zitten. Dat is het uitgangspunt. Met die zekerheid kun je veel sneller aan de slag.”

Onder andere Woonstichting JOOST maakt gebruik van het SMP. Dat stelt de stichting in staat om invulling te geven aan de verduurzamingsambities, alsook om actief soorten te beschermen. “Het SMP levert aantoonbaar een plus voor biodiversiteit, op de instandhouding van soorten,” zegt Stevens. “Er worden, ongeacht of er wel of geen dieren in een wijk zijn, nestplekken aangebracht. Die garantie biedt het SMP. Zo zorgen we ervoor dat er altijd uitwijkplaatsen zijn voor de dieren. Dat doet Woonstichting JOOST heel sterk.”

Faunavoorzieningen

Momenteel laat Woonstichting JOOST een reeks van ruim 80 woningen renoveren. Nog voordat bouwbedrijf elk® de spouwmuren isoleert, worden 78 gierzwaluwkasten en 102 vleermuiskasten in de gevels gemonteerd om de woningen weer geschikt te maken. Dit wordt gedaan door Faunaprojecten, producent van faunavoorzieningen die optimale ecologische kwaliteit nastreeft door de voorzieningen onderdeel te maken van de bebouwing. Zo maakt Faunaprojecten ook de dakpannen van de woningen geschikt voor huismussen om in te nestelen.

“Voor dit project is specifiek gekozen voor deze maatregelen, maar dat verschilt per keer,” vertelt Stevens. “Het belangrijkste is dat er altijd beproefde maatregelen worden genomen, niets experimenteels, en dat er net zoveel nestgelegenheden terugkomen als dat er oorspronkelijk waren, of meer.” De voorzieningen die worden geleverd zijn door Faunaprojecten ontworpen en afgestemd op de systematiek van de gebouwen, in samenwerking met ecologen en kennispartners, en worden uitvoerig gemonitord en getest op gebruik.

Dat gebeurt telkens in overleg met de huurders. Voor dit project is door Faunaprojecten een folder gemaakt die bij bewoners wordt verspreid, maar er wordt ook persoonlijk contact gezocht om het project uit te leggen. “We proberen altijd van tevoren huurders bewust te maken van het nut en de noodzaak om dit te doen,” vertelt Stevens. “Ook wordt rekening gehouden met de plaatsing van maatregelen, bijvoorbeeld dat er geen nestkasten boven deuren worden geplaatst, of op het zuiden, waar mensen vaak in hun tuin zitten. Veel mensen staan positief tegenover de maatregelen. We maken het zelfs mee dat bewoners verontwaardigd zijn dat hun buren wel nestkasten krijgen en zij niet. ‘Ik wil ook!’ roepen ze dan. Er is al veel bewustwording.”

Inspiratiemagazine Natuurinclusief Bouwen

Dit artikel verscheen in het Inspiratiemagazine Natuurinclusief Bouwen, een uitgave boordevol best practices, tools en tips over natuurinclusief en biodivers bouwen. Download deze editie gratis.