Tijdelijke Natuur maakt natuurwaarde zichtbaar

Eeserwold is een terrein van ruim honderdvijftig hectare in Steenwijk. Midden in het plangebied ligt een zestig hectare groot meer dat is ontstaan uit zandwinning. Het terrein is in handen van projectontwikkelaar Roelofs, die sinds 2006 grootse plannen heeft voor een woon- en recreatiegebied, alsook een bedrijven- en kantorenpark. Door diverse omstandigheden is echter tot op de dag van vandaag nog weinig van die plannen gekomen.

Benut braakliggend terrein

Dat is waar Stichting Tijdelijke Natuur zijn intrede doet. “Onze rol is het zichtbaar maken van de natuurwaarde”, vertelt Arnold van Kreveld, bioloog en ecoloog bij Stichting Tijdelijke Natuur. De stichting stelt partijen in staat om ontheffing te krijgen voor het verwijderen van beschermde soorten op een terrein als die voor de nulmeting niet aanwezig waren, maar zich eventueel gevestigd hebben dankzij de Tijdelijke Natuur. Sinds 2010 wordt het concept ook toegepast op Eeserwold, in samenwerking met Roelofs en Landschap Overijssel.

Het grootste verschil tussen het concept en braakliggend terrein, vertelt Van Kreveld, is zekerheid. “Normaal gesproken als een terrein klaar wordt gemaakt voor bebouwing en dieren vestigen zich daar, dan moet de grondeigenaar een ontheffing aanvragen om ze te verwijderen. Dat kost tijd en geld. Dan kun je de natuur maar beter weghouden, wordt dan gedacht.” Door vooraf een ontheffing mogelijk te maken, verwijder je de onzekerheid bij ontwikkelaars en kan de natuur vrijuit zijn gang gaan zolang er niet wordt gebouwd. 

Alleen maar winst

“Het gaat om een nulstandbepaling”, voegt Mark Zekhuis, ecoloog bij Landschap Overijssel, toe. “In beide trajecten bepaal je wat er nu op een terrein zit en later komen daar, hopelijk door Tijdelijke Natuur, meer soorten bij. In plaats van dat bedrijven daarvoor moeten compenseren, is bij Tijdelijke Natuur de nulstand leidend.” Een van de grootste voordelen voor iedereen is dat de ontwikkelaar niet meer vastzit aan natuurwerend beheer, zoals regelmatig grasmaaien. “Dat kost geld en soms werkt het niet eens. Niemand wordt daar blij van”, aldus Van Kreveld. “Als je dat kan laten met juridische zekerheid, terwijl het de natuur, nabijgelegen bewoners én de maatschappij wat oplevert, is dat toch alleen maar winst?”

Door vooraf vrijstelling aan te vragen om deze soorten te (laten) verplaatsen zodra de bouw start, kan een bedrijf al gauw tienduizenden euro’s aan beheerskosten per jaar besparen, vertelt Van Kreveld. “Er mag wel beheerd worden, bijvoorbeeld om een open ruigte te creëren. Dat kan al met één keer per jaar maaien, in plaats van drie keer.” Moet er dan niet veel meer verwijderd worden zodra er eenmaal gebouwd gaat worden? “Dat is zo, maar in vergelijking met het vele beheer in de jaren ervoor, is dat niets. De handelingen blijven hetzelfde: het terrein moet netjes worden opgeleverd. Bovendien zijn het vaak pionierssoorten die zich op zo’n terrein vestigen en die zoeken zelf een nieuwe plek.”

Lees verder in Biind Magazine, thema Natuurinclusief

De volledige versie van dit artikel verscheen in het digitale magazine van Biind van 30 april. Je leest het artikel gratis via deze link. Blader ook eens door de andere artikelen!