Toegankelijk Utrecht inspireert

Al sinds 2007 maakt de gemeente Utrecht beleid voor toegankelijkheid, eerst met de oude methodiek Agenda 22, tegenwoordig aan de hand van het VN-verdrag dat in 2016 van kracht werd. Dat gebeurt onder de noemer Utrecht voor iedereen. “Utrecht is een stad waarin iedereen erbij hoort, ongeacht opleidingsniveau, herkomst, geaardheid, geloofsovertuiging of beperking”, is de ambitie die op de website van de gemeente staat te lezen. Ien van der Waal-Krijbolder is als projectleider medeverantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid. De afgelopen jaren hebben voornamelijk in het teken gestaan van bewustwording, beleidsontwikkeling en investeren in systemen, vertelt ze.

“We hebben er vanaf het begin voor gekozen om het VN-verdrag over de volle breedte in te zetten, door ons niet te focussen op een paar onderwerpen. Ook is toegankelijkheid op hoog en laag niveau in de organisatie belangrijk, het college is bijvoorbeeld goed doordrongen van het belang van toegankelijkheid. We hebben weliswaar een coördinerende wethouder voor dit onderwerp, maar juist elke wethouder let erop.”

 

Een toegankelijkheidsbeleid maken doe je niet alleen, ook niet in Utrecht. Van der Waal-Krijbolder: “Een cruciale poot zijn de belangenorganisaties. We werken samen met een krachtige partij die opkomt voor mensen met een fysieke beperking. Ook hebben we contact met een club die zich bezighoudt met psychische aandoeningen. Op het gebied van verstandelijke beperkingen zijn we nog op zoek naar een instantie om mee samen te werken.”

Naast belangenorganisaties is het van groot belang dat ook de interne organisatie het belang van een toegankelijke stad inziet. Het stadsbestuur is daar al goed van doordrongen. Om ook de mensen op kantoor en op straat mee te krijgen communiceert de gemeente op verschillende manieren en momenten over het onderwerp. “We laten op tv-schermen op het gemeentehuis regelmatig iets zien over toegankelijkheid, of we gebruiken ons intranet. Daarnaast brengen we het in tijdens bijvoorbeeld team overleggen. Heel veel collega’s zijn al op de hoogte van het belang; toegankelijkheid en bewustwording is een kwestie van de lange adem. Dat betekent aanhoudende communicatie op verschillende manieren en niveaus.”

 

Natuurlijk helpt het als toegankelijkheid ook hoog op de politieke agenda staat. “We hebben momenteel het grote geluk dat in het coalitieakkoord prominent aandacht is voor toegankelijkheid in het coalitieakkoord ‘Ruimte voor Iedereen’. Dat heeft uiteraard te maken met de ratificatie van het VN-verdrag.” Het plan komt voort uit eerdere beleidsstukken, waarin vooral de kaders zijn neergezet. “Het oude plan voor toegankelijkheid hebben we eind 2017 geëvalueerd. We hebben hiervoor met allerlei inwoners uit de stad gesproken. We zijn tot de conclusie gekomen dat we veel hebben gedaan aan processen, het ontwikkelen van handboeken, aan bewustwording en bijvoorbeeld een toetsingscommissie. We hebben geïnvesteerd in het systeem. Dat lijkt niet veel directe resultaten op te leveren, maar als we nu een straat herinrichten, dan doen we het meteen goed. Bestaande straten zijn natuurlijk nog niet allemaal toegankelijk. Uit onze evaluatie kwam dan ook dat we vanaf nu sneller tot concrete en zichtbare resultaten willen komen.”

Voor concrete doelen heb je concrete middelen nodig, in Utrecht zijn die beschikbaar. “We hebben dit jaar 275.000 euro vrijgemaakt. Bovendien gaan we jaarlijks in gesprek over de vooruitgang. Wat leveren onze inspanningen op? We willen meer zichtbare, concrete resultaten boeken.”

 

Omdat toegankelijkheid niet alleen een taak is van de overheid, worden ook ondernemers en bewoners aangespoord om werk te maken van een stad voor iedereen. “Daarvoor wilden we wel eerst onze eigen zaakjes op orde hebben. Dat is nu – min of meer- het geval en dat betekent dat we het onderwerp ook vanuit een ander perspectief kunnen gaan benaderen. Naast concrete resultaten en meer samenwerking met de stad, mikt de gemeente Utrecht ook op sociale toegankelijkheid.”

 

Het is zaak om ook de kleine dingen goed voor elkaar te hebben. “The devil is in the detail”, vindt Van der Waal-Krijbolder dan ook. “Dat blijft altijd een punt van aandacht. Waar we momenteel vooral trots op zijn is dat toegankelijkheid in veel processen is opgenomen. Dat we goed samenwerken met belangenorganisaties , dat toegankelijkheid bijvoorbeeld in het handboek openbare ruimte staat en ook in onze Algemene Subsidie Verordening staat. En dat toegankelijkheid in onze werkwijze zit verweven. Zo maken onze ontwerpers van de openbare ruimte naast ontwerpen voor de fiets en de auto ook een tekening voor voetgangers met toegankelijke looproutes. Daarmee zorg je automatisch voor een betere toegankelijkheid. Eén van onze ontwerpers heeft deze speciale methodiek ontwikkeld en dat is goud waard.”

Elke gemeente is weer anders en ieder werkt op een eigen manier aan toegankelijkheid; als anderen profijt kunnen hebben van het werk dat in Utrecht al is gedaan, dan is dat mooi. Daarom deelt de gemeente relevante (beleids)stukken graag met de Biind Community. Doe er je voordeel mee!