De vijf pijlers van het Nederlandse fietsgebruik

Bijna 75 procent van de Nederlandse kinderen gaat op de fiets naar school. In België wordt dit aandeel geschat op zo’n 30 procent. De schattingen voor het VK en de VS blijven onder de 5 procent. Waarom is het percentage van fietsende kinderen in Nederland zo hoog? En hoe zorgen we ervoor dat het zo blijft, of liever nog: dat het beter wordt? Vijf pijlers vormen hiervoor de basis: techniek, klaarstomen, opvoeding, opleiding en vrijheid.

De techniek

Allereerst is daar de fiets, het ding waar het mee moet gebeuren. Bijna alle kinderen in Nederland hebben een fiets. Daar waar kinderen geen fiets hebben, zijn we ons gelukkig in toenemende mate druk aan het maken om ervoor te zorgen dat zij die fiets wel krijgen. Voorbeelden zijn de ANWB met het Kinderfietsenplan en Stichting Leergeld, die kinderen in armoede onder andere een fiets geeft zodat zij kunnen deelnemen aan binnen- en buitenschoolse activiteiten. Bovendien hebben we ruime keuze in kinderfietsen, die op veel plekken te koop zijn, ook tweedehands.

Het klaarstomen

Dan heb je natuurlijk het kind dat op de fiets zit, dat zijn/haar fietsvaardigheden al spelend ontwikkelt. Dit gebeurt al vanaf het moment dat ze met ouders, grootouders of andere verzorgers meegaan met de fiets, daarna met een loopfietsje of driewieler en vervolgens wanneer ze echt leren balanceren op een kleine fiets zonder zijwielen. Kinderen bouwen gaandeweg hun zelfvertrouwen op en worden stap voor stap voorbereid op hun onafhankelijkheid in het verkeer. 

De opvoeding

Ouders, het derde perspectief, moeten het gevoel hebben dat het goed is om hun kind te leren fietsen, dat het een vanzelfsprekend onderdeel van de opvoeding is. En dat de omgeving zowel in fysiek als sociaal opzicht veilig is voor hun kind, zodat het kind zich steeds zelfstandiger in het verkeer mag begeven. Zo kunnen ouders hun kind het vertrouwen geven dat het nodig heeft.

De opleiding

Het vierde perspectief is dat van het onderwijs. Leuke, praktische verkeerslessen op school leveren een bijdrage aan de kennis en kunde van onze kinderen op de fiets. Daar is nogal wat variatie in binnen Nederland, omdat scholen hier zelf invulling aan geven, al dan niet in samenwerking met ouders, de politie en bijvoorbeeld VVN.

De vrijheid

Het vijfde perspectief is de ruimte, daar waar het allemaal samenkomt. Kinderen hebben ruimte nodig om te spelen met de fiets, om eerst dicht bij huis te oefenen en dan steeds een stukje verder de wijk in te mogen om hun vaardigheden te ontwikkelen. Fietspaden en lage snelheden spelen een grote rol bij het beschermen van onze kinderen in het verkeer, maar voordat zij daar aan toe zijn, hebben zij bij voorkeur al veel meters om het huis gemaakt. Behalve fietspaden hebben we daarom ook voldoende stoepen, pleintjes en veldjes nodig om het fietsen van onze kinderen op peil te houden.

Een uniek samenspel

Uiteindelijk is het een uniek samenspel van deze vijf pijlers die het fietsgebruik door kinderen in Nederland op peil houdt. Doordat het een samenspel is waarin verschillende perspectieven elkaar moeten vinden, is het een kwetsbaar fenomeen. Tegelijkertijd betekent het dat velen een positieve bijdrage kunnen leveren. Als (groot)ouder die een kind leert fietsen, als buurtbewoner die de schuur opruimt en een fiets doneert en als vrijwilliger die een kinderfietsroute in de wijk uitzet. 

Ook professionals in het ruimtelijke en het sociale domein spelen een belangrijke rol in het creëren en in stand houden van het samenspel, hoewel we er niet veel zicht op hebben hoe zij dat precies doen. Ik ben daarom benieuwd om van je te horen welke bijdrage jij levert!