Vergroening van ov in crisistijd – het kan

Door de coronapandemie verkeert het openbaar vervoer in een crisis. Alleen al om 2020 in Nederland door te komen is een bedrag van 1,5 miljard euro nodig om de vervoerders te compenseren voor de gedecimeerde reizigersstromen. De aanbestedende overheden overwegen concessies te verlengen en zoeken naar mogelijkheden om zich aan te passen aan het ‘nieuwe normaal’. Waarbij het nog niet duidelijk is wat het ‘nieuwe normaal’ gaat worden. De grote onzekerheid is hoe de vervoersstromen zich zullen ontwikkelen in de komende 2 a 3 jaar.

Tot nu maakten we zero-emissie-‘sprongen’ vooral bij concessiewisselingen, maar nu de concessiewisselingen er waarschijnlijk de komende jaren niet zijn, moeten we dus juist meer gaan denken aan zero-emissie-‘sprongen’ binnen bestaande concessies.

Met elkaar om tafel

Bij deze wil ik de marktpartijen en aanbestedende overheden oproepen om juist nu met elkaar om tafel te gaan en te onderzoeken hoe bij een verlenging van concessies ook de zero-emissiedoelstellingen kunnen worden bereikt. Het lijkt onaantrekkelijk om een hoge investering te doen voor een korte verlenging van een concessie in crisistijd.

Werken met overnameregelingen is een kostenneutrale oplossing binnen een bestaande concessie

Toch hoeft dit geen probleem te zijn indien er met een overnameregeling wordt gewerkt. Het materieel wordt overgenomen tegen vooraf opgestelde voorwaarden door de volgende concessiehouder. Op deze manier kunnen de bussen (en laadinfra) over een langere periode worden afgeschreven en daardoor concurreren met de TCO van dieselbussen. Een kostenneutrale oplossing binnen een bestaande concessie. De provincie Zuid-Holland werkt bijvoorbeeld al vele jaren met overnameregelingen – het is dus een bestaande en beproefde oplossing.

Hoge investering

Ten tweede de hoge investering. Hier zijn meerdere oplossingen mogelijk. Enerzijds zou de opdrachtgever kunnen financieren (model Vervoerregio Amsterdam), anderzijds zijn er ook marktpartijen die graag groene technologie financieren, bij voorkeur met een garantstelling van de opdrachtgever. Het voordeel hiervan is dat de overnameregelingen eenvoudiger kunnen worden, dat de rente lager kan zijn en dat de opdrachtgever meer ‘controle’ heeft op het materieel zonder kapitaal te hoeven vrijmaken. De opdrachtgever, anders dan in het VRA-model, hoeft dan geen geld vrij te maken. Een derde mogelijkheid blijft bij de vervoerder zelf uiteraard.

Deze oplossingen bieden naast vergroening ook nog een bijkomend voordeel. Het stelt overheden en marktpartijen in staat om stapsgewijs over te gaan op een zero-emissievloot, met minder implementatie-risico’s.

Extra herstelimpuls

Niet onbelangrijk: indien voor Europese productie wordt gekozen, geeft het onze economie een extra herstelimpuls, doordat de industrie die we in de toekomst hard nodig hebben voor onze milieu- en maatschappelijke doelstellingen, niet drie jaar op slot gaat. Hierbij verwacht ik ook dat er voor dit soort projecten extra subsidieregelingen vanuit Brussel of Den Haag gaan komen.

Laten we samen onder het met mom van never waste a good crisis ervoor zorgen dat de coronacrisis de vergroening van het openbaar vervoer niet zal vertragen, maar juist zal aanjagen.

Bas Dubois is directeur van Volvo Bus Benelux en Frankrijk.