De 6 leefwerelden van een gezonde omgeving

Van product naar beleving

Het is nog niet zo lang geleden dat veel bedrijven productgeoriënteerd te werk gingen. De omgevingsopgave is tegenwoordig echter zo integraal opgesteld, dat het haast onmogelijk is om specialisaties los van elkaar te zien. “Dat betekent dat we aan de voorkant al moeten nadenken over plaatsing, ruimte en opgave, om integraal zowel op gebruikskwaliteit als op groenkwaliteit in een leefomgeving te kunnen scoren,” aldus Marwin Dekkers, algemeen directeur van Boomkwekerij en Groenadviseurs M. van den Oever. 

“Tot tien jaar geleden waren we erg druk met het creëren van esthetische waarde; wat voor beeld willen we creëren?” vervolgt Dekkers. “Dat is niet meer zo. Gezonde wijken en bewegingswijken zijn aan de orde van de dag, maar er is nog veel te doen.” 

5 pilaren van groen

Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, nu het ene na het andere urgente thema opduikt. Daarom heeft het bedrijf als oudste en een van de grootste kwekerijen met bijna 230 jaar aanplantervaring in Nederland vijf pilaren benoemd die het belang van groene omgevingen aanstippen: 

• Klimaat, want groen maakt een omgeving klimaatbestendig door o.a. wateropvang, waterinfiltratie en droogtetolerante planten.
• Welzijn, want groen haalt zowel ouderen als jongeren naar buiten, stimuleert beweging en sociale ontmoeting en heeft een positief effect op gezondheid.
• Economie, want groenere omgevingen worden hoger gewaardeerd door gebruikers en dus stijgt de vastgoedwaarde en economische besteding.
• Ecologie, want groen verhoogt de beleving van een omgeving, stimuleert biodiversiteit, creëert voedsel en veiligheid voor mens en dier en zorgt voor minder bodemuitdroging.
• Toekomstbestendig, want groen dat nu wordt aangeplant moet voor minimaal twee tot drie generaties blijven staan om optimaal bij te dragen binnen de overige pijlers, wat bovendien ook duurzamer ontwerpen is.

Bij de pijler economie wil Dekkers nog stilstaan: “Uit gebruikersonderzoeken blijkt dat de kwaliteit van een omgeving voor minimaal 45 procent - met uitschieters tot wel 75 procent - wordt bepaald door het aanwezige groen, waaronder ook groene gevels. Dat is enorm. Terwijl bij een investering van een nieuw plein of park maar nauwelijks één of twee procent aan groen wordt besteed – of overblijft, moet ik zeggen. Dan gaat er toch iets goed mis in onze ontwerpen en realisatieopdrachten!” 

6 leefwerelden van de toekomst

De vijf bovengenoemde pijlers zijn door M. van den Oever vertaald naar zes typische gebruiksomgevingen. Deze kunnen als richtlijn gezien worden om een omgeving vorm te geven en in te richten met een specifiek, concreet doel. Per omgeving zijn groenoplossingen gedefinieerd om de functie van de omgeving te optimaliseren. “Het mooie: elke gebruiksomgeving hangt vaak op een manier samen met de andere. Zo kun je opgaves stapelen,” zegt Dekkers.

Levend groen
Ook wel: elke kans onder de 400m2 om te vergroenen. “Langs de straat of het fietspad, voor de deur, in wijken; er zijn zoveel kansen op plekken die nu geasfalteerd of betegeld zijn. Je kunt hier heel ver in gaan, bijvoorbeeld met combinaties van verschillende soorten grassen, heesters en bomen, of minder maaibeleid om biodiversiteit te stimuleren.”

Recreatief groen
Kleine én grote parken voor recreatie, ontmoeting en evenementen. “En we willen er ook wel een keer staken,” grapt Dekkers. “Recreatief groen moet er vooral op gericht om kinderen erin te laten spelen en ouderen te laten ontspannen, bijvoorbeeld door water toe te voegen, waarin ook rekening wordt gehouden met dieren.”

Gastvrij groen
Groen dat mensen uitnodigt om er te vertoeven, wat tegelijkertijd de waarde van omliggende functies verhoogt. “Dit is dus het omgekeerde van een betonnen winkelstraat of de even ‘snel toegevoegde kerstsfeerverlichting’. Voeg kwaliteit toe om de beleving te vergroten. Neem de Efteling: het sprookjesbos is niet zo’n succes geworden als er niet zo goed samen over het groen was nagedacht.”

Helend groen
Leren, ontspannen, genezen. “Allemaal functies van groen door soorten die ze ondersteunen. Een voorbeeld: de okkernoot is een boom die in bijvoorbeeld een zorgomgeving jaarrond functies kan bieden: het is een megafilter voor zonnestraling, zorgt direct voor verkoeling en je kunt jaarrond genieten van walnoten, die in het seizoen ook weer beschermen tegen muggen.”

Productief groen
Uitzicht op groen, zodat mensen ook tijdens hun werk de nodige rust krijgen en het ziekteverzuim daalt, maar ook groen dat huur- en vastgoedwaarde doet stijgen. “Groen in een bedrijvenpark stimuleert werknemers om buiten te eten of een rondje te lopen. Het biedt ook kansen voor een bewegingsbankje of sporttoestel om beweging te stimuleren. In goed ontwerpen bedrijvenparken is het vinden van nieuwe medewerkers geen probleem.”

Infra groen
Groen dat ons klimaat ondersteunt, door bijvoorbeeld fijnstof af te vangen en water te laten infiltreren. “Wij zijn heel blij dat rijkelui in de gouden eeuw het verzonnen hebben om boompjes langs de gracht te planten voor ‘cieraet ende plaisantie’ van het straatbeeld. Die doen nu veel goeds. Ook moesten legers tijdens de oorlogen tegen weer en wind beschermd worden, waar veel van ons huidige infra groen van afstamt. We zijn het nu meer aan het inzetten om de omgeving biodivers en klimaatbestendig te maken.”

Groen voor een prettige plek

Dekkers presenteert de methodiek van de zes gebruiksomgevingen, alsook concrete bijbehorende groenoplossingen zoals ClimateTrees™, PlayGreen™, EatMe™, BirdTrees™, ColourSpace™ en meer, tijdens de Verdiepingsdag Prettigste Plekken op 26 november in Stadhuis Nijmegen. Leer welke groensoorten passen bij de diverse functies en hoe die te combineren zijn om een ideale en prettige plek te creëren. 

“Dat is de kunst: gelaagdheid en kwaliteit toevoegen door te durven aan de voorkant van een proces met een groep specialisten bij elkaar te komen. Die gelaagdheid willen we doorvoeren op de Verdiepingsdag.” Dus kom ook, neem deel aan een exclusieve mini-masterclass, ga op excursie naar Dukenburg en verdiep jezelf in het creëren van een gezonde leefomgeving.

Schrijf je hier in en lees meer over de Verdiepingsdag Prettigste Plekken.