Een duurzame wijk bouwen? Met de Blauwdruk wordt het een stuk eenvoudiger

De komende jaren worden er duizenden woningen gebouwd. Soms in bestaande woongebieden, maar heel vaak zullen compleet nieuwe wijken uit de grond gestampt worden. De uitgelezen kans om dit op een integrale en duurzame manier te doen. Met aandacht voor onder meer gezondheid, biodiversiteit en klimaat. Toch gaat dit niet altijd goed. “Er is wel heel veel wil en ambitie”, weet Nick de Goeij. Hij is vastgoed- en gebiedsontwikkelaar bij Timpaan, een van de zes founders van Circulair West. Deze stichting werkt aan het creëren van een circulaire samenleving binnen één generatie. Samen met Leon van Ast, kwartiermaker bij Circulair West, licht De Goeij toe wat het idee is uit hun Blauwdruk Duurzame Wijken, die dit voorjaar werd gepresenteerd. De Goeij: “Vaak worden zaken te laat opgepakt. Dan blijkt dat er wel aandacht was voor het energievraagstuk, maar niet voor klimaatadaptatie. Meestal is de aanpak afhankelijk van het kennisniveau van de initiatiefnemer. Daarom vonden we dat we een leidraad moesten maken. Uiteraard is elk project en elke locatie anders. Maar wat je wel kunt doen is voor elk thema de juiste vragen stellen aan de voorkant van het proces.”

Opmaat naar maatwerk

De Blauwdruk is nadrukkelijk geen checklist, aldus De Goeij en Van Ast. “Duurzame ambities veranderen bijna met de dag. We willen met deze leidraad innovaties mogelijk maken, door vroegtijdig met alle stakeholders in gesprek te gaan en door participatie te faciliteren”, stelt Van Ast. De leidraad is in eerste instantie bedoeld om te gebruiken bij nieuwe gebiedsontwikkeling, maar delen kunnen ook gebruikt worden bij herinrichtingsprojecten.

Om te weten hoe dat precies in z’n werk gaat pakken we de Blauwdruk erbij. Op basis van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties zijn zeven thema’s geformuleerd die elk onderdeel zijn van een duurzame wijk: Afval & grondstoffen, Circulair bouwen & materialisering, Energie, Gezondheid, Groen, Mobiliteit en Water. De samenvatting van de belangrijkste inzichten en uitgangspunten rond deze thema’s zijn op zogenaamde ‘inspiratiekaarten’ vastgelegd. Hier vind je prikkelende startvragen en voorbeelden die het inhoudelijke gesprek op gang helpen brengen. De inspiratiekaarten kunnen worden toegepast in een eerste bijeenkomst, waarbij van alle disciplines idealiter een expert aan tafel zit. Een vraag die je op het thema Mobiliteit kunt stellen is ‘Hoe kan aan de energievraag van deelmobiliteit voorzien worden zonder het stroomnet te belasten’. Of voor Gezondheid: ‘Hoe kunnen we met ontmoetingsplekken de fysieke en mentale gezondheid van bewoners helpen vergroten?’.

Omdat een (nieuwe) wijk nooit op zichzelf staat én omdat overal andere wensen en opgaven leven, moet vooraf per thema het ambitieniveau worden bepaald. Honderd punten dienen verdeeld te worden over de zeven thema’s, zodat vanzelf zwaartepunten ontstaan. De Goeij: “Dat hangt bijvoorbeeld af van welke kwaliteiten er in de buurt al zijn. Op die manier zoeken we de samenhang met de omgeving.”

De volgende stap

Van Ast en De Goeij zijn momenteel met verschillende partijen in gesprek om de Blauwdruk Duurzame Woonwijk breed onder de aandacht te brengen. Van Ast: “Er zijn verschillende ontwikkeltools op de markt. Het verschil met ons is dat wij geen commercieel belang hebben. Er worden naar onze mening nog te veel kansen gemist bij gebiedsontwikkeling, deze Blauwdruk beschouwen we als een prachtig cadeau dat kan helpen om het beter aan te pakken. We zijn met de VNG in gesprek om te kijken of we via die organisatie het bestaan van de leidraad verder bekend kunnen maken.”

De leidraad werd in mei gepubliceerd, op dit moment wordt vol ingezet op een brede bekendheid. Projecten zijn er nog niet mee opgestart, hoewel bij Timpaan, de werkgever van De Goeij, de Blauwdruk al wel intern wordt toegepast door het tenderteam. De Goeij: “Duurzaamheid is soms een verplicht nummer, maar met dit hulpmiddel wordt het een stuk eenvoudiger. Door de Blauwdruk Duurzame Woonwijk in te voegen, wordt het makkelijker om in een vroegtijdig stadium te innoveren. Het maakt de stap naar duurzaam simpelweg haalbaarder en betaalbaarder.”

Download hier de Blauwdruk Duurzame Woonwijk