Op zoek naar spontaan contact in tijden van corona

“Semi-spontane gesprekken met onbekenden binnen jouw vakwereld zijn zo belangrijk voor je kennis en netwerk. Dat we die nu missen gaat op lange termijn merkbaar zijn in de samenleving", aldus Robbert Snep, senior onderzoeker Groene Steden aan Wageningen Universiteit & Research (WUR). Wij interviewden hem over de gevolgen voor zijn werk en voor (onze waardering van) de natuur.

Hoe treft het virus de WUR en jouw werk?  

“Het treft ons op korte termijn in het uitvoeren van onderzoek, daar waar laboratoriumwerk plaatsvindt of in omgevingen waar veel mensen samenkomen. Voor de rest waren we halverwege maart net op een moment dat veel projecten van start konden, dus die gaan nu online door. Verder wordt er binnen de WUR veel bedacht om onze bijdrage aan de samenleving te continueren. Ontwerpateliers blijven we doen, maar dan online.”

“Wat ik nu vooral van belang vind, is: hoe gaan we elkaar nog weten te vinden? Buiten projecten om, bedoel ik dan. Op bijeenkomsten ontstonden vaak semi-spontane gesprekken tussen onbekenden die allemaal dezelfde interesse hebben. Doe dat maar eens online; wie moet je bellen als je die persoon niet kent of niet ergens op een vakbijeenkomst tegenkomt? Voor een deel moeten we het bij de WUR toch hebben van die thermometer in de samenleving die nu ineens is weggevallen. Op korte termijn heeft dat weinig impact, maar op lange termijn wordt het vervelend.”

“Het is nu vooral zoeken naar partijen waar we iets mee moeten doen, maar momenteel nog geen contact mee hebben. Hoe organiseren we het gesprek met hen, hoe haken we aan in online werkstructuren? Zeker als het gaat om stedelijke gebiedsontwikkeling, dan zit je doorgaans met twintig man om tafel met allerlei plankaarten. Ik kan mij voorstellen dat dit online lastig gaat worden.”

Welke kansen doen zich voor als gevolg van deze situatie? 

“Ik denk dat we gaan ontdekken hoe het is om niet op een vaste plek in hetzelfde kantoor te werken. Dat maakt ons hopelijk dynamischer en flexibeler. Flexwerken kwam vooralsnog niet goed van de grond door de behoefte bij velen aan een eigen werkplek, maar nu we leren alles vanuit onze laptop of telefoon te doen, is die vaste plek in de toekomst misschien toch minder relevant.”

“Ook economiebreed kan de crisis een stimulans zijn om meer flexibel te gaan werken. Je ziet nu bijvoorbeeld dat vooral zzp’ers al op allerhande locaties werken, terwijl overheden, onderzoekers en andere partijen traditiegetrouw in de eigen kantoren zitten. De coronasituatie kan ertoe leiden dat die laatste partijen juist makkelijker op pad gaan. Ik stel mij dan meer flexibele werkplekken in binnensteden voor, of bij andere partijen op kantoor. Het creëert meer vraag naar een mobiel kantoor, die uiteraard wel van kwaliteit moet zijn om te kunnen functioneren: denk aan goede wifi, een rustige en aantrekkelijke (groene!) omgeving en ontspanning. Dat leidt er ook toe dat we elkaar meer gaan ontmoeten op een plek waar we willen zijn, in plaats van telkens op kantoor.”

“Een ander voordeel van de huidige situatie is dat we even uit de dagelijkse hectiek worden gehaald. Het is altijd maar rennen, vallen, opstaan en weer doorgaan. Nu kunnen we ons reflectie veroorloven, als onze privésituatie dat toelaat. We voelen meer ruimte. Toch mis je die wandelganggesprekken en ik vraag mij af wat dat op lange termijn doet.”

Wat voor gevolgen heeft de coronacrisis voor de ontwikkelingen op het gebied van natuur in de stad? 

“Normaal verbaas ik me hoe druk het in de binnensteden kan zijn, terwijl het nèt buiten de stad in nabije natuur erg rustig is. Corona leidt er nu toe dat we juist niet naar de binnenstad kunnen gaan om te winkelen of voor de horeca, maar door het voorjaarsweer het groen intrekken. Nu de coronamaatregelen langer duren, gaan we dat waarschijnlijk nog vaker doen, want we worden gek als we niet naar buiten kunnen. Ook mensen die hiervoor nauwelijks in de natuur kwamen, worden door corona min of meer gedwongen om daar een luchtje te scheppen. Het ligt heel erg aan hoe lang de crisis gaat duren, maar ik hoop dat ook die groep Nederlanders als resultaat van deze crisis de natuur gaat waarderen.”

“Iets anders, en tegengesteld aan het vorige punt: ik ben benieuwd of de natuur in deze economisch onzekere tijden nog wel op de stedelijke agenda blijft staan. De afgelopen jaren steeg de aandacht voor groen en natuurinclusief bouwen bij veel partijen, maar dat wordt misschien van tafel geveegd als na corona de prioriteiten beperkt worden tot het oplossen van de woningnood en het uitvoeren van de energietransitie. Stadsnatuur wordt dan misschien – net als in het verleden – weer te veel als een luxe gezien waar we ook wel zonder kunnen.”

Wat is jouw advies aan andere partners en experts? 

“Het zijn vaak de gesprekken in de wandelgangen die mensen bij elkaar brengt. Die semi-spontane gesprekken zijn zo belangrijk voor het creëren van haakjes, zowel zakelijk als privé. Die mis je nu en dat ga je in de samenleving merken. Denk goed na over een netwerkfunctie, die thermometer naar buiten toe. Hoe gaan we dat insteken? Het is prima dat we nu nog even aan de slag kunnen, maar denk ook mee over hoe je mensen buiten je bestaande kringen kunt bereiken en mee kunt doen met discussies en kennisoverdracht. Dat is nu des te harder nodig.”