Rijk en regio gaan klimaatprobleem te lijf

Aan deze vier opgaven wordt door verschillende overheidslagen gewerkt. De uitvoering van deze opgaven komt samen in de regio. In de regio ontstaan de raakvlakken, de overlap en de spanningsvelden, tussen de vier opgaven onderling maar ook met de eigen regionale opgaven.

Wat betekent dit voor de verduurzaming van Nederland? Dat heeft de Raad voor de leefomgeving (Rli) verkend in de Zuidwestelijke Delta. De resultaten staan gepresenteerd in het rapport 'De som der delen', die onlangs gepresenteerd en aangeboden is aan de Commissaris van de koning van provincie Zeeland. De Rli heeft in de regio Zuidwestelijke Delta gekeken naar de vier duurzaamheidsopgaven die voor een grote impact in deze regio gaan zorgen. Het gaat hierbij om energietransitie, voedseltransitie, de transitie naar een circulaire economie en de aanpassing aan klimaatverandering. In de Zuidwestelijke Delta wordt al goed ingespeeld op de effecten die deze opgaven op de regio gaan hebben. De meeste initiatieven zijn nog kleinschalig en beperkt in verhouding tot de doelen die voor 2050 bereikt moeten zijn.

Weinig concreet

De verduurzaming in de regio bestaat nu nog vooral uit beleidsvoornemens en inhoudelijk samenhang tussen de opgaven is nog niet te ontdekken. Hier zal vermoedelijk verandering in komen zodra de realisatie van de verschillende opgaven op gang komt. De Rli verwacht dat in de nabije toekomst steeds meer behoefte aan een samenhangende aanpak ontstaat. Een samenhangende aanpak zorgt ervoor dat unieke kansen ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van een getijdencentrale in een waterkering, die moet worden aangepast voor de klimaatadaptatie. Omgekeerd kunnen er belemmeringen ontstaan, bijvoorbeeld als concurrentie om ruimte, geld, arbeid of politieke aandacht ontstaat.

Impuls

De conclusie van de Rli is dat er een impuls nodig is om de slagkracht in de regio te versterken. Hiervoor is versnelling en opschaling van de opgaven nodig. Daarnaast moet de regio beter inspelen op een groeiende samenhang tussen de verschillende opgaven. Voor beide doelen is een sterk regionaal systeem van samenwerkende overheden, marktpartijen, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties een belangrijke randvoorwaarde. 

De Rli onderscheidt vijf onderling samenhangende lijnen waarlangs aan versterking kan worden gewerkt:

• Een nog betere verbinding creëren tussen Rijk en regio. De regio is niet in staat de duurzaamheidsopgaven te realiseren zonder ondersteuning van het Rijk. Omgekeerd heeft het Rijk daarvoor de regio nodig. De Rli roept Rijk en regio op als gelijkwaardige partners samen te werken
• De samenleving meer bij de oplossingen en opgaven betrekken. De Rli is voorstander van een gebiedsgerichte benadering waarbij de overheid actief in dialoog gaat met burgers. 
• Duurzaamheidsopgaven beschouwen als kans voor de aanpak van regionale opgaven. Verduurzaming wordt namelijk vaak gezien als bedreiging voor de regio, terwijl de Rli van mening is dat deze opgaven juist een kans bieden om de opgaven in de regio aan te pakken
• Focus leggen op innovatie en kennisopbouw voor verduurzaming. Het is belangrijk dat de kennisontwikkeling en het opleidingsaanbod nauw aansluit op het regionale arbeidsmarktbeleid om zo de opgaven te lijf te gaan. 
• Ontwerpkracht gebruiken om de samenhang tussen opgaven een concrete invulling te geven.