Steden hebben baat bij lokaal hitteplan en hitteregisseur

“Een hittegolf in een stad als Den Haag heeft grote gevolgen voor kwetsbare groepen”, vertelt Sylvia Bergh van het Kenniscentrum Global Governance van de Haagse Hogeschool. “De kwaliteit van leven gaat achteruit, maar de hitte leidt ook direct tot verhoogde sterfte.” De hittegolf van 2016 kostte naar schatting alleen al in Den Haag aan 90 mensen het leven. De hittegolf van 2020 brak alle records, met vijf achtereenvolgende dagen die heter waren dan 35 graden.

Samen met Ashley Richard Longman en Erwin van Tuijl was Bergh hoofdonderzoeker van de studie ‘The effect of heatwaves on vulnerable population groups in The Hague’. Het onderzoek liep van maart tot december 2021. Andere deelnemende instituten waren het International Institute for Social Studies (ISS, Erasmus Universiteit Rotterdam) en het International Centre for Frugal Innovation (ICFI, van de universiteiten van Leiden, Delft en Rotterdam). De gemeente Den Haag financierde het onderzoek, met cofinanciering van de drie instituten.

Bergh: “Steden kijken steeds vaker integraal naar hun problemen, volgens het adagium ‘gebied, gebouw, gezondheid’”, vertelt Bergh. “Maar als je oud bent en de deur niet meer uitkomt, dan heb je niets aan een park. En als je dan in een sociale huurwoning woont waarin je zelf geen hittemaatregelen kunt nemen, dan blijft alleen je eigen gedrag over om je te wapenen tegen hitte.” Maar het onderzoek liet zien dat veel mensen zelfs de meest eenvoudige dingen niet doen, zoals ramen sluiten tijdens het heetste moment van de dag, en ’s avonds luchten of natte washandjes gebruiken ter verkoeling.

Hitteregisseur

“De kwetsbaarste mensen hebben daar hulp bij nodig”, stelt Bergh. “Maar dan moet je wel eerst in beeld hebben wie dat zijn. Dat was dan ook de eerste vraag in ons onderzoek.” Het onderzoek bracht een aantal zaken naar voren. Bergh: “Woningcorporaties kunnen bijvoorbeeld een grote rol spelen. Verder blijkt dat subsidies niet altijd naar de juiste partijen gaan. Maar bijvoorbeeld ook dat er een sterk verband is met eenzaamheid. Als je kaarten van hittestress en eenzaamheid over elkaar heen legt, zie je grote overlap.”

Een integrale aanpak is dus nodig. “Hitteplannen liggen nu nog vaak in het domein van ruimtelijke ordening”, zegt Bergh, “terwijl je juist ook de link moet leggen met het sociale domein. Die verbindingen zijn er niet altijd. Daarom lijkt het ons goed als steden een hittecoördinator hebben, een hitteregisseur, iemand die het overzicht heeft, en die die links kan leggen.”

Lees het hele artikel