Zo beïnvloeden coronamaatregelen de stedelijke inrichting

Begin maart was het concept social distancing nog wereldvreemd voor ons Nederlanders. Intussen is het de norm en dat gaat het ongetwijfeld nog een poosje blijven. Zijn onze steden daar wel op ingericht? Moeten we sommige routes vermijden, of valt het eigenlijk wel mee? Het Social Distancing Dashboard helpt antwoord te geven op deze vragen.

Het Social Distancing Dahsboard is ontwikkeld door wetenschappers van de TU Delft in samenwerking met AMS Institute. Dr. Achilleas Psyllidis, assistent-professor van de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft en research fellow bij AMS Institute, stond aan het roer van de ontwikkeling van het dashboard, dat als eerste Amsterdam onder de loep nam.

Situatieschets

“Is het mogelijk om die anderhalve meter afstand, volgens de richtlijnen van de overheid en het RIVM, in onze steden na te leven? Dat was ons vertrekpunt” aldus Psyllidis. Om dit inzicht te verkrijgen, worden gegevens uit diverse bronnen gecombineerd, zoals de Basisregistratie Grootschalige Topografie, het CBS en OpenStreetMap. Op basis van deze data wordt de breedte van onder andere voetpaden automatisch ingeschat en ingedeeld in een risicoprofiel. Dat vertaalt zich naar een overzichtelijk kleurenpalet, waarbij rode lijnen signaleren dat anderhalve meter afstand bewaren op die paden moeilijk is, terwijl blauwe lijnen locaties aanduiden waar de afstand ruimschoots gehaald kan worden.

“Door middel van deze tool proberen wij een situatieschets te maken”, legt Psyllidis uit. “Die is bedoeld voor beleidsmakers en stadsplanners, die belast zijn met het nemen van beslissingen voor volksgezondheid, maar ook voor de stadsbewoners zelf.” Zo kan een bewoner een veilige route uitstippelen langs wegen waar de afstand goed te bewaren is. Bewustwording staat hierin centraal, ook voor gemeenten. “Het dashboard kan ingezet worden voor het toetsen van beleidskeuzes,” aldus Psyllidis. “De gemeente Amsterdam kijkt nu bijvoorbeeld of er interventies noodzakelijk zijn. Daar komt misschien uit dat de gehele breedte van een bepaalde straat naar de voetganger en fietser gaat.”

Exitstrategie

Het project is Psyllidis op het lijf geschreven. Naast zijn rol als wetenschapper aan de TU Delft is hij afgestudeerd stedenbouwkundig ingenieur, met ruime ervaring op gebied van urban data science. Vanuit die achtergrond voorziet Psyllidis geen grootschalige herinrichtingen als gevolg van de coronamaatregelen. “Ik zou zeggen dat het om plaatselijke strategieën gaat. De bedoeling van het dashboard is dat er nagedacht kan worden over een exitstrategie. Die strategie is niet voor ons als wetenschappers te bepalen, maar we kunnen ideeën geven. Dat is ook precies de bedoeling van Amsterdam en nu ook Rotterdam. Zij willen weten waar ze die interventies moeten maken, op basis van de informatie uit het dashboard.”

In het dashboard is gekeken naar looppaden en straten, maar ook naar plekken waar mensen langdurig stilstaan of zitten. Denk aan tram- en bushaltes en parken. Psyllidis: “Op die plekken kan de stoep bijvoorbeeld krapper zijn, maar dat geldt niet voor de hele breedte van de straat. Dat zijn dus plaatselijke problemen. Die variabelen gaan we verder doorvoeren.” Zo gaat de plaatsing van bomen, prullenbakken en parkeerplaatsen ook toegevoegd worden aan het dashboard, omdat die van invloed kunnen zijn op de breedte van de stoep. “In samenwerking met verschillende gemeenten onderzoeken we met welke functies we het dashboard nog kunnen uitbreiden, zodat we bijvoorbeeld ook iets kunnen zeggen over locaties die veel mensen aantrekken, zoals supermarkten. Het gaat dan om het toevoegen van druktemetingen, vergelijkbaar met de populaire tijden op Google Maps.”

Toekomst

Op dit moment is er een Social Distancing Dashboard beschikbaar voor acht steden, met meer in de maak. Psyllidis en zijn team werken op dit moment vooral op basis van verzoeken van steden, maar het is hun bedoeling om ook buiten Nederland te kijken. Het inzicht in andere steden kan helpen bij het maken van beleidskeuzes, ook al zijn er in sommige landen andere maatregelen. Volgens Psyllidis is dat voor het dashboard geen probleem, gezien het gemakkelijk te wijzigen is op basis van beschikbare data. “Als er nu bijvoorbeeld een richtlijn wijzigt in Nederland, kunnen we het daarop aanpassen”, aldus Psyllidis.

Op 29 september organiseert Acquire Publishing het tweede Verbindingsfestival. Roos Teeuwen van de TU Delft vertelt tijdens het festival meer over het social distancing dashboard.