Wordt Mobility as a Service gebruikt als modekreet?

Na een autoreis van meer dan zes uur ben ik aangekomen op mijn eindbestemming, een hotel voor vannacht. Vermoeid maar voldaan plof ik neer in een fauteuil naast de hotelbar. Ik plaats een bestelling bij de ober en denk tijdens het wachten terug aan het telefonische gesprek dat ik in mijn auto had met een Nederlandse ambtenaar. Hij vond dat toeritdosering gezien moest worden als een Mobility-as-a-Service-oplossing. 

Het gesprek bevestigde mijn gevoel dat Mobility as a Service een modekreet aan het worden is onder ons verkeerskundigen. Het schijnt erbij te horen, MaaS moet op je cv staan wil je nog eens ergens kunnen solliciteren. Een verkeerskundige kan zijn werkzaamheden blijkbaar moeiteloos verwoorden als een Mobilty-as-a-Service-oplossing. Ik heb er moeite mee, omdat het schadelijk is voor ons werk en onze geloofwaardigheid, maar ook omdat het ons afleidt van onze brede maatschappelijke taak. Waarom? 

Een klein uitstapje naar het verleden. Herinnert u zich nog het concept Transferia eind vorige eeuw? Het moest een hoogwaardig op- en overstappunt worden voor ov-reizigers. Doel was het gebruik van openbaar vervoer ten koste van de auto te laten toenemen. Dikke boekwerken zijn geschreven vol met plaatsingscriteria, inrichtingseisen en vormgevingskenmerken. Alles om maar kwaliteit en uniformiteit uit te stralen. Stukjes unieke ov-overstapkwaliteit in Nederland. Ik zie nog steeds het ontwikkelde geel-witte logo voor me. Onder geel en boven wit. Een logo dat mij vanaf dag één deed denken een biertje. 

Bierlogo 

Na de introductie van het concept werden vele overstappunten met de unieke paarse kleur ingericht en van het 'bierlogo' voorzien. Het was even een symbool van onze vooruitgang naar multimodaal verplaatsingsgedrag. Daar moet je toch bij aansluiten. Vele locaties voldeden echter niet aan de minimale eisen. Het gevolg was dat de beloofde kwaliteit niet werd geboden. Voor de maatschappij en haar gebruikers was de meerwaarde onduidelijk. Het concept is een stille dood gestorven. 

Natuurlijk is dit niet een op een te vergelijken met MaaS, maar als ik een Nederlandse ambtenaar hoor vertellen dat toeritdosering een MaaS-maatregel is, dan hebben we toch wel reden tot zorg. Mijn zorg is dat het concept Mobility as a Service wordt uitgehold tot een containerbegrip zonder enige waarde. Dus beste verkeerskundigen, laten wij ons werk alsjeblieft niet verloochenen door alles maar 'as a service' te noemen. Laten wij alsjeblieft de drang om erbij te horen aan onze kinderen overlaten. Onze taak als verkeerskundigen is om de menselijke verplaatsingsdrang te kanaliseren en de daadwerkelijke verplaatsingen zodanig te laten plaatsvinden dat ze onze maatschappij en ons persoonlijk welzijn zo min mogelijk belasten. Of positief gezegd: zo veel mogelijk dienen. Dit kan en moet op verschillende fronten, en daarbij is niet alles Mobility as a Service. 

Autonoom voertuig 

Wat is Mobility as a Service dan wel? In mijn optiek: een verkeerssysteem dat rekening houdt met de komst van het autonome voertuig. Multimodaliteit is de norm, waarbij we inzetten op een verschuiving van (privé)bezit naar gebruik. Deze disruptie zal enerzijds leiden tot een veranderende relatie tussen wegbeheerder, ov-dienstverlener en autofabrikanten. Anderzijds tot een ander verplaatsingsgedrag. Op beide fronten moeten wij als verkeerskundigen ons steentje bijdragen om de mobiliteit in goede banen te leiden. 

Het autonome voertuig zal het straatbeeld morgen nog niet domineren. Toch moeten wij vandaag al beginnen met de voorbereidende werkzaamheden willen we hier niet met de problematiek van Londen worden geconfronteerd. In Londen reden, een jaar na de start, al meer dan 40.000 mensen als chauffeur voor Uber rond. Het maand over maand sterk stijgend aantal Uber ritten zorgde voor een toename van congestie. Bij gebrek aan betere sturingsmiddelen heeft de lokale autoriteit daarom eind 2017 de vergunning van Uber ingetrokken. 

Anderzijds zullen wij ervoor moeten zorgen dat we de maatschappij meekrijgen in de veranderingen die ons te wachten staan. Het inrichten van onder meer apps, waarbij de verplaatsing en niet meer het vervoermiddel centraal staat, is een goede voorbereidende stap richting autonoom vervoer. 

Mijn bestelling is inmiddels geserveerd. Ik neem een slok van mijn heerlijk koud Transferiumlogo. Bedankt ober voor deze Bediening as a Service.